Netwerkvorming en Smart Business Networks

De toenemende dynamiek in economie en samenleving gaat gepaard met een steeds grotere complexiteit en grotere diversiteit in vraagstelling van klanten. Denken in ketens alleen is niet meer voldoende. Snel reageren en bij voorkeur anticiperen op de vraag van een klant en interactieve samenwerking in netwerken worden steeds meer noodzakelijk om als bedrijf te kunnen blijven bestaan. Het verschil tussen keten- en netwerkdenken laat zich als volgt typeren:

Van keten naar netwerk

Om goed te kunnen omgaan met alle transitie-opgaven moeten we afstand nemen van bestaande top-down gestuurde systemen. In plaats daarvan komen zelfregulerende en organische manieren van sociale interactie, organiseren en informatiseren. Denk aan mieren en bijen, die zonder centraal gezag prima in staat zijn om niet alleen de standaarduitdagingen van alledag op te pakken, maar ook creatieve oplossingen te vinden voor onverwachte problemen. Om deze slag van keten naar netwerk te kunnen maken is het concept van een smart business network een handig voertuig. Dit type netwerk bestaat uit drie elementen: 

 

Basisprincipe 1: een gemeenschappelijk vertrekpunt

Centraal is het besef bij de betrokken partners dat een aantal onderwerpen beter gemeenschappelijk kan worden opgepakt dan afzonderlijk. Het gaat hier om een gezamenlijke ambitie, gekoppeld aan de bereidheid om die ambitie met anderen tot meerwaarde te brengen. Inhoudelijk hoeft het gemeenschappelijk belang niet te zijn vastgelegd in een uitgewerkte visie of mission statement. Lange ‘regeerakkoorden’ werken hier contraproductief omdat ze geen recht doen aan de dynamiek van de samenwerking en omdat het risico bestaat dat er teveel wordt teruggegrepen op het akkoord in plaats van vooruitgekeken naar de toekomst.

Wel is het van vitaal belang dat de samenwerkingspartners de gemeenschappelijke ambitie ook echt omarmen én dat ze elkaars specifieke belangen niet alleen kennen, maar ook respecteren en erkennen. ‘Eenheid in verscheidenheid’ is misschien een cliché, maar bij dit soort strategische allianties zonder meer een waarheid.

 

Basisprincipe 2: modulair organiseren 

In een netwerkorganisatie gaat het niet meer om de waardenketen van producten, van grondstof tot consument, of om de klassieke ‘harkjes’ met taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. In plaats daarvan is het zaak om de partners in te zetten op hun specifieke kracht, competenties en toegevoegde waarde. Er zal daarbij sprake zijn van tijdelijke samenwerkingsverbanden om snel resultaten te bewerkstelligen. Wat in de literatuur zo mooi heet ‘loosely coupled coordination’.

 

Basisprincipe 3: weten wie wat kan en regie

Om modulair te kunnen organiseren, is het belangrijk te weten wie waar goed in is en wie welke taak op zich neemt. Vergelijk het met een aankoop bij Amazon.com: dat bedrijf is niet de leverancier van jouw product, maar zorgt er als netwerkorganisator wel voor dat je het product kunt vinden en dat netjes en snel bij jou thuiskomt. Bij een smart business network als Amazon.com zijn deze processen vastgelegd in een ondersteunend digitaal platform.

Vaak zit deze kennis vooral in de hoofden van mensen. In plaats van de gebruikelijke top-down hiërarchie vind er in een netwerkorganisatie horizontale aansturing plaats. Regie over het netwerk zal daarbij in de beginfase vooral informeel plaatsvinden en pas later leiden tot uitgewerkte afspraken.

Een business network wordt pas echt een smart business network als de samenwerkende partijen gezamenlijk in staat zijn om beter te anticiperen of sneller te reageren op de vraag van de klant. Voor smart business networks als Dell en Coolblue gaat het daarbij om ‘the ability to rapidly pick, plug and play’. Voor (publiek-private) samenwerkingsverbanden draait het om het vermogen om samen sneller en effectiever te komen tot de specifiek gestelde doelstellingen en resultaten. Zo mogelijk ook internationaal!

Deze blog is onderdeel van ons jubileumboekje.