Wat bepaalt het succes van een (publiek-privaat) samenwerkingsverband? Dat is de mate waarin partners in staat zijn tot coproductie. Het gaat daarbij niet alleen om vreedzame co-existentie maar om een daadwerkelijke samenwerking die leidt tot resultaten die de partijen afzonderlijk niet kunnen waarmaken.
Twee voorwaarden zijn essentieel om tot succes te komen:
- Er bestaat een sterk overeenkomstig beeld van de gezamenlijke ambitie en het te bereiken resultaat.
- Er is sprake van een symbiotische samenwerking, waarbij partijen weten dat ze elkaar aanvullen en elkaar nodig hebben om tot het gestelde resultaat te komen. Daarbij gaat het niet alleen om het cognitieve weten maar ook (en vooral) om het feitelijke gedrag, waarbij eigenbelang in balans wordt gebracht met het gedeelde belang.
Komen de denkbeelden over ambitie en aanpak overeen en is de afhankelijkheidsrelatie symbiotisch, dan ontstaat er een informele sterke coördinatie. Vergelijk het met bergbeklimmers, die sneller en verder komen doordat ze elkaar zekeren. Zo werken samenwerkingspartners in een symbiotische relatie efficiënter naar hun doelen toe. Zijn de denkbeelden niet overeenkomstig en de relaties competitief dan ontstaan (potentiële) conflictsituaties en is iedere gedeelde ambitie onuitvoerbaar!
Verschillende verantwoordelijkheden en belangen
Binnen een samenwerkingsverband vergt echte coproductie veel aandacht, want er zijn meerdere partijen met verschillende verantwoordelijkheden en uiteenlopende (financiële) belangen. In een samenwerkingsverband kunnen conflicten bovendien lange tijd een sluimerend bestaan leiden doordat ze niet helder worden benoemd. Er ontstaat dan ruimte voor wederzijdse non-interventie. Binnen een organisatie met een bevoegd gezag ligt dat anders. Daar kan een directie binnen het bestuurlijke mandaat korte- en langetermijnacties ondernemen die alleen moeten worden getoetst aan het belang van de eigen organisatie.
Benodigde acties
Binnen een samenwerkingsverband het dus continu balanceren tussen gedeelde en niet-gedeelde belangen, ambities en resultaten. Om dit succesvol te doen is een aantal zaken nodig:
- een duidelijk geformuleerde en gedragen ambitie met aantoonbaar eigenaarschap bij de verschillende partijen. Grote voorkeur daarbij voor korte statements en korte strategische documenten;
- een heldere set van doelstellingen die direct te koppelen is aan deze ambitie;
- een gemeenschappelijke agenda waairn thema’s en activiteiten worden vastgelegd. Maak deze activiteiten waar mogelijk openbaar voor derden. Zo voorkom je een lock-insituatie waarbij je altijd met dezelfde personen aan de slag bent. Open deuren voor nieuwe contacten en crossovers;
- Zorg voor een ontmoetingsplek waar mensen kunnen samenkomen;
- heldere afspraken over wie welk deel van de puzzel gaat leveren;
- duidelijke afspraken over (gedeelde) investeringen, eigendom, exploitatie en financiële risico’s; een goed management voor structuur en onderlinge samenhang. De belangrijkste partijen moeten zich vertegenwoordigd voelen;
- en bovenal een resultaatgerichte houding en aanpak!
Uitstijgen boven het eigen domein
Het echte succes van een (publiek-privaat) samenwerkingsverband ligt besloten in het vermogen van sleutelspelers om boven hun eigen domein uit te stijgen. Een ondernemer die verder kijkt dan zijn cashflow en brutowinst minus kosten. Een onderwijsbestuurder die de maatschappelijke en economische context van een school begrijpt. Een onderzoeker die begrijpt dat het mkb niet wacht tot het wetenschappelijke artikel klaar en gepubliceerd is. Een gedeputeerde, burgemeester of wethouder die de rol van de overheid snapt en in de praktijk brengt.
Deze blog is onderdeel van ons jubileumboekje.
